ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਹੁਣ ਤੱਕ ਤੁਸੀਂ ਫਰਸ਼ ਤੋਂ ਅਰਸ਼ ਤੱਕ ਪੁੱਜਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਜਾਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਾਂ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਦਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਗਲਤੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਰਸ਼ ਉੱਤੇ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ। ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਦੇ ਬਾਰੇ
ਚਰਚਿਤ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਕੰਪਨੀ ਸਤਿਅਮ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਰਵਿਸ ਲਿਮਿਟਿਡ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਬੀ ਰਾਮਾਲਿੰਗਾ ਰਾਜੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਲੇ ਡੀਵੀਐਸ ਰਾਜੂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ 1987 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਤਿਅਮ ਦੱਖਣ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਕੰਪਨੀ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸਤਿਅਮ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਖੇਤਰ ਦੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਚਾਰ ਵੱਡੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ। ਇਸਨੇ ਸੱਠ ਹਜਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜਗਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ, ਫਿਰ ਇਸਦੇ ਡਿੱਗਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਬੀ ਰਾਮਾਲਿੰਗਾ ਰਾਜੂ ਅਰਸ਼ ਤੋਂ ਫਰਸ਼ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ।
ਬੀ ਰਾਮਾਲਿੰਗਾ ਰਾਜੂ ਦੇ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਮੁਨਾਫੇ ਵਿੱਚ ਫਰਜੀਵਾੜਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਸਤਿਅਮ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਅੱਠ ਸਾਲ ਦਾ ਕਰਾਰ ਖਤਮ ਕਰ ਲਿਆ। ਉਥੇ ਹੀ, ਕੰਪਨੀ ਛੱਡਕੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿਦੇਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੋਰਡ ਆਫ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਤੋਂ ਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਉਥੇ ਹੀ, ਕੰਪਨੀ ਦੇ 120 ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡਕੇ ਚਲੇ ਗਏ। ਰਾਜੂ ਨੂੰ ਕਈ ਸਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕੱਟਣੇ ਪਏ। ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੇਲ ਮਿਲੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿਜੈਪਤ ਸਿੰਘਾਨਿਆ ਹੁਣ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਗੌਤਮ ਸਿੰਘਾਨਿਆ ਉੱਤੇ ਘਰ ਤੋਂ ਕੱਢਣ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਨਾਂ ਦਾ ਕੇਸ ਫਿਲਹਾਲ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰੇਮੰਡ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਫਾਉਂਡਰ ਵਿਅਪਤ ਸਿੰਘਾਨਿਆ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਵਿਜੈਪਤ ਸਿੰਘਾਨਿਆ ਰੇਮੰਡ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੇਟੇ ਗੌਤਮ ਸਿੰਘਾਨਿਆ ਕੰਮ-ਕਾਜ ਸੰਭਾਲਦੇ ਹਨ।
ਗੌਤਮ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਕਾਰਾਂ ਲਈ ਕਰੇਜੀ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਵਿਜੈਪਤ ਸਿੰਘਾਨਿਆ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ 18ਵੇਂ ਜਨਮਦਿਨ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੀਮਿਅਰ ਕੰਵਲਿਨੀ 1100 ਕਾਰ ਗਿਫਟ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅੱਜ ਉਹੀ ਵਿਜੈਪਤ ਸਿੰਘਾਨਿਆ ਆਪਣੇ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਘਰ ਤੋਂ ਵੱਖ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੈਟਵਰਥ 1.4 ਬਿਲਿਅਨ ਡਾਲਰ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਘਰ ਦੇ ਕਿਰਾਏ ਲਈ ਵੀ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਘਰ ਅਤੇ ਕੰਮ-ਕਾਜ ਦਾ ਪੂਰਾ ਹੋਲਡ ਹੁਣ ਗੌਤਮ ਦੇ ਕੋਲ ਹੈ।
ਸੁਬਰਤ ਰਾਏ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦੇ ਪੀਕ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚਕ ਜੇਲ੍ਹ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਸੁਬਰਤ ਰਾਏ ਸਹਾਰਾ ਉਰਫ ਸਹਾਰਾਸ਼ਰੀ ਨੇ ਤਿਹਾੜ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ 2 ਸਾਲ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਗੁਜ਼ਾਰਿਆ ਹੈ। ਤਿਹਾੜ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਸੁਬਰਤ 9 ਵਾਰ ਜ਼ਮਾਨਤ ਦੀ ਅਰਜੀ ਦਿੱਤੀ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਗੋਰਖਪੁਰ ਜਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਸੁਬਰਤ ਰਾਏ ਬਿਸਕਿਟ ਅਤੇ ਨਮਕੀਨ ਵੇਚਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਵੀ ਲੰਬਰੇਟਾ ਸਕੂਟਰ ਉੱਤੇ। ਅੱਜ ਇਹ ਸਕੂਟਰ ਕੰਪਨੀ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਅਜਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਰਾਏ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਐਸਬੀਆਈ ਬੈਂਕ ਨੇ ਪੰਜ ਹਜਾਰ ਰੁਪਏ ਦਾ ਲੋਨ ਦੇਣ ਤੋਂ ਮਨਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ,ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਨਾਲ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਚਿਟ ਫੰਡ ਕੰਪਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ।
80 ਦੇ ਦਸ਼ਕ ਵਿੱਚ ਉਹ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਨਿੱਤ ਪੰਜ ਤੋਂ ਦਸ ਰੁਪਏ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਘੱਟ ਰਕਮ ਹੋਣ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਪੈਸਾ ਲਗਾਇਆ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਾਏ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀ ਵੱਧਦੀ ਚਲੀ ਗਈ। ਪਰ, ਇਹ ਸਫਰ ਨਵੰਬਰ 2013 ਵਿੱਚ ਆਕੇ ਥੰਮ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਸੇਬੀ ਨੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਪੈਸਾ ਨਾ ਲੌਟਾਉਣ ਉੱਤੇ ਸਹਾਰਾ ਸਮੂਹ ਦੇ ਬੈਂਕ ਅਕਾਉਂਟ ਨੂੰ ਫਰੀਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਰਾ ਗਰੁੱਪ ਡੇਢ ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਦਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 12 ਲੱਖ ਕਰਮਚਾਰੀ ਅਤੇ ਕੲਰਜਕਰਤਾ ਸਨ।ਅਪ੍ਰੈਲ 2008 ਵਿੱਚ ਸਹਾਰਾ ਗਰੁੱਪ ਦੋ ਕੰਪਨੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਸਹਾਰਾ ਹਾਉਸਿੰਗ ਇੰਵੈਸਟਮੈਂਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (ਐਸਐਚਆਈਸੀਐਲ) ਅਤੇ ਸਹਾਰਾ ਇੰਡੀਆ ਰਿਅਲ ਅਸਟੇਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (ਐਸਆਈਆਰਈਸੀਐਲ) ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਲਏ। ਪੈਸਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਇਕਵਿਟੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਓਐਫਸੀਡੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਲ ਸਤੰਬਰ 2009 ਵਿੱਚ ਡਿਵੈਲਪਰ ਸਹਾਰਾ ਪ੍ਰਾਇਮ ਸਿਟੀ ਲਿਮਿਟਿਡ ਨੇ ਆਈਪੀਓ ਦੇ ਜਰੀਏ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਕੱਢਣੇ ਚਾਹੇ।
ਇਸਦੇ ਲਈ ਉਸਨੇ ਸੇਬੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਰਾਫਟ ਭੇਜਿਆ, ਤਾਂਕਿ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਆਂਕਲਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਸੇਬੀ ਨੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗੀ। ਨਵਬੰਰ 2010 ਵਿੱਚ ਸੇਬੀ ਨੇ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਨਾਲ ਹੀ ਦੋਨਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕੈਪਿਟਲ ਮਾਰਕੇਟ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰਨ ਤੋਂ ਮਨਾ ਕੀਤਾ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜਾਂਚ ਹੋਈ ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਸੁਬਰਤ ਰਾਏ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣਾ ਪਿਆ।
